شیوه های تذکر لسانی

شیوه های تذکر لسانی

 با استناد به سیره عملی معصومین

   تذکر لسانی می تواند با شیوه های فراوان و متنوعی انجام گیرد وما در این مقاله،شانزده شیوه موفق وتجربه شده را با استناد به سیره عملی معصومین (علیهم السلام) مورد بحث وبررسی قرار دهیم وچگونگی بیان آنها را همراه با نمونه های عملی طرح می کنیم .

-1 تذکر ساده

رایج ترین تذکر دینی ، تذکر ساده است این شیوه به خاطرادبیات روان ومحتوای روشنی که دارد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد وتاثیر گذاری خاص خود را هم به همراه دارد .مثلا به کسی که در بحث با دیگران خودنمایی  می کند بگوییم : خودنمایی نکن و یا به کسی که در جواب سلام دیگران می گوید: سلام از ماست بگوییم :جواب سلام واجب است وشما جواب سلام ما را ندادید . ویا به کسی که وسواسی است بگوییم :وسواس خود را ترک کن وبه آن اعتنا نکن .

تذکر ساده می تواند به صورت امرو نهی انجام شود واگر تاثیر نداشته باشد به روش استدعایی عملی گردد.

امام خمینی در احکام امر به معروف آورده است : اگر بداند نهی از منکر او جزبا استفاده از موعظه و استدعا

تاثیر نمی کند باید با موعظه یا استدعا او را نهی کند واگر بداند که تنها استدعا وموعظه اثر دارد وتذکرتاثیری ندارد واجب است استدعا وموعظه کند(1).

مردی به امام حسین (ع)رسید قبل از هر چیز گفت: حالت چطور است خداوند سلامتی دهد .

امام(ع)فرمود: سلام کردن بر سخن گفتن مقدم است خداوند به تو سلامتی دهد .

آنگاه فرمود :به کسی اجازه سخن ندهید تا اول سلام کند(2).

-2 تذکر صریح

تذکر صریح وبدون پرده نیز از انواع تذکر زبانی است که بخش قابل توجهی ازاین فریضه الهی را به خود اختصاص داده است در این نوع از تذکر که بنابر مصالحی تذکر دهنده آن را برمی گزیند با صراحت تمام به گنهکار تذکر دینی می کند .

چگونه بگوییم ؟

مثلا به کسی که شراب می خورد بگوییم :شراب نخور که پیامبر فرمود :

شارب الخمر کعابد الوثن(3)

شراب خوار مانند بت پرست است .

یا به کسی که لباس جنس مخالف خود را پوشیده است بگوییم لباس خاص جنس مخالف را به تن نکن و یا

به پیمان شکن بگوییم :به عهد خود وفادار باش.

نمونه عملی :

روزی عایشه از زنی نام برد ودر ضمن سخن خود گفت :او کوتاه قداست .

پیامبر (ص) فرمود :غیبت اورا کردی (4)

یادآوری : تذکر صریح برای برخی از گنهکاران سنگین است و زمانی باید از آن بهره گرفت که امکان

اجرای شیوه های آسانتر را در پیش رو نداشته باشیم.

-3 تذکرتاکیدی

برخی گنهکاران جدیتی درکار خود ندارد و یا سخن تذکر دهنده را جدی نمی گیرند و یا به خاطر اراده ی

ضعیف ویا هر علت دیگرآن را فراموش می کنند در چنین مواردی باید تذکر تاکیدی داشته باشیم تا

گنهکار را در ارتباط با تذکر خود جدی گردانیم .

چگونه بگوییم ؟

مثلا سخن خود را به جای یک بار ، دوبار یا سه بار بیان کنیم و یا از کلماتی نظیر حتما مراعات کنید ،

همواره به یاد داشته باشید جدی بگیرید وامثال آن بهره گیریم .

نمونه عملی

ام خالد ازشیعیان متعهد وصالح زمان امام صادق (ع) بود روزی بر آن حضرت وارد شد وعرض کرد : فدایت

شوم من به بیماری معده مبتلا شده ام و اطبای عراقی شراب وآرد گندم را برمن توصیه کرده اند تا خود را به

آن مداوا نمایم .

امام صادق (ع)فرمود :چه چیز تورا از آشامیدن آن منع میکند ؟ام خالد عرض کرد :اطاعت از شما .

امام (ع)فرمود :یک قطره ی از آن را نچش نه والله اجازه نوشیدن یک قطره از را نمی دهم اگر خوردی به

هنگام مرگ پشیمان خواهی شد آنگاه سه مرتبه فرمود : فهمیدی ؟ و ام خالد عرض کرد بله (5).

منابع:

1.        تحریر الوسیله ، جلد 1 کتاب الامر بالمعروف

2.        تحف العقول ، سخنان امام حسین (ع)

3.        وسائل الشیعه ج 17 ص 255